ဆောင်းပါးရှင် မောင်ဋီကာ ၏ အနည်းဆုံးရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ (သို့မဟုတ်) အနည်းစု အစုရှယ်ယာရှင်များအား အကာအကွယ်ပေးခြင်း ဆောင်းပါး

အနည်းစုရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများသို့မဟုတ် အနည်းစုအစုရှယ်ယာရှင်များအားအကာအကွယ်ပေးခြင်း

အစုရှယ်ယာရှင်နှင့် ဒါရိုက်တာဘာတွေကွဲပြားသလဲ

ကုမ္ပဏီတစ်ခုတွင် အစုရှယ်ယာရှင်နှင့် ဒါရိုက်တာဟူသောလူပုဂ္ဂိုလ် ၂ ယောက် ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်အစုရှယ်ယာရှင်သည် ရံဖန်ရံခါလူပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်ဘဲအခြားကုမ္ပဏီတစ်ခုဒါမှမဟုတ်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလည်းဖြစ်နိုင်ပါသေးတယ်။ဤဆောင်းပါးမှာတော့ အစုရှယ်ယာရှင်များနှင့်ပတ်သက်သောအခွင့်အရေးအကာအကွယ်များကိုအဓိကရှင်းလင်းတင်ပြလိုရင်းဖြစ်ပါတယ်။

ကုမ္ပဏီမှာဘာကြောင့် လူပုဂ္ဂိုလ် ၂ ယောက် ရှိနိုင်တာလဲ၊ တစ်ယောက်ထဲနှင့် ကုမ္ပဏီတစ်ခုတည်ထောင်ပြီးအလုပ်လုပ်ရင်မရနိုင်ဘူးလားဟုမေးစရာရှိပါတယ်။လူပုဂ္ဂိုလ် ၁ ယောက်(ဒါရိုက်တာ)၊ အစုရှယ်ယာတစ်စုဖြင့် မှတ်ပုံတင်နိုင်သည့် အခွင့်အရေးဟာယခုမှ စတင်ကျင့်သုံးတဲ့မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေ ၂၀၁၇ ကခွင့်ပြုထားတဲ့အခွင့်အရေးတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ယခင်ကကုမ္ပဏီတစ်ခုမှတ်ပုံတင်ချင်ရင်အစုရှယ်ယာ ၂ စုနှင့် ဒါရိုက်တာ ၂ ဦးဆိုသောသတ်မှတ်ချက်ကိုလိုက်နာပြီးမှတ်ပုံတင်ရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မည်သို့ဆိုစေအစုရှယ်ယာကိုပိုင်ဆိုင်သောလူပုဂ္ဂိုလ်နှင့် စီမံခန့်ခွဲမှုကိုတာဝန်ယူသောလူပုဂ္ဂိုလ်ဆိုတဲ့ ၂ ဦးကိုဆိုလိုရင်းဖြစ်ပါတယ်။

ဒါရိုက်တာဆိုတာ

အလွန်ရင်းနှီးသောစကားလုံးဖြစ်ပါတယ်။ဘာသာပြန်ဖို့တောင် ခက်ခဲပါတယ်။ မူရင်းအတိုင်းဒါရိုက်တာလို့ပဲလူတိုင်းအပြောများကြပါတယ်။ဒါ့အပြင် အုပ်ချုပ်မှုဒါရိုက်တာ (Managing Director)ဆိုပြီးထပ်မံအမွှန်းတင်ကြပြန်ပါတယ်။မည်သည့် ဒါရိုက်တာဖြစ်ပါစေကုမ္ပဏီ၏ နေ့စဉ်စီမံခန့်ခွဲမှုလုပ်ငန်းများအတွက်သာတာဝန်ရှိတယ်လို့ မှတ်ယူရမှာဖြစ်ပါတယ်။အဲ့ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကအစုရှယ်ယာပိုင်ဆိုင်တဲ့ အခြေအနေကိုနောက်တစ်ပိုင်းစဉ်းစားပါမယ်။ဒါရိုက်တာတာဝန်ကိုထမ်းဆောင်တဲ့အခါမှာကုမ္ပဏီဥပဒေနှင့် ကုမ္ပဏီဖွဲ့စည်းပုံစည်းမျဉ်းပါ ဖော်ပြချက်များကိုလိုက်နာဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အလွတ်သဘောပြောရလျှင် အစုရှယ်ယာရှင်ကထည့်ဝင်ထားတဲ့ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကိုကိုင်တွယ်ပြီးကုမ္ပဏီ၏စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကိုလည်ပတ်လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့အခွင့်အရေးတော့ရှိနေပြီးယင်းနှင့်အတူရှိနေသောတာဝန်ကိုဒါရိုက်တာဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်ကယူရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါရိုက်တာတစ်ဦး၏ ထိုက်သင့်သောလုံ့လ

          ဒါရိုက်တာတစ်ဦးဟာကုမ္ပဏီလုပ်ငန်းမှာတာဝန်ထမ်းဆောင်တဲ့အခါထိုက်သင့်တဲ့ဂရုပြုမှုနှင့် လုံ့လဝိရိယ (Care and Diligence) ရှိရပါမယ်။ ဒါ့အပြင်ဒါရိုက်တာတစ်ဦး၏ ဆောင်ရွက်ချက် အားလုံးဟာကုမ္ပဏီအကျိုးစီးပွားကိုဦးတည်ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ဘာကိုဆိုလိုပါသလဲ။

အစုရှယ်ယာရှင်ကကုမ္ပဏီအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုတယ်ဆိုတာဒါမှမဟုတ်အစုရှယ်ယာပိုင်ဆိုင်တယ်ဆိုတာကုမ္ပဏီမှရမယ့်အကျိုးအမြတ်ကိုမျှော်ကိုးပြီးမိမိ၏ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကိုထည့်ဝင်ထားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ယင်းကိုမည်သူမျှ အချီးနှီးမဖြစ်မခံနိုင်ပါ။အစုရှယ်ယာရှင်အတွက်မူထိုက်သင့်သောအကျိုးအမြတ်ရရှိရေးမှာအဓိကဖြစ်ပါတယ်။ထိုရင်းနှီးငွေကိုအသုံးပြုဖို့ အတွက် ဒါရိုက်တာအပေါ် ပုံအပ်ထားရပါတယ်။အဲ့ဒီနောက် ဒါရိုက်တာအပေါ်မှာလိုအပ်သောထိန်းချုပ်မှုများ၊ စည်းမျဉ်းများချမှတ်ထားပြီးထိန်းကျောင်းကြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ဒါ့ကြောင့်လဲဒါရိုက်တာကကုမ္ပဏီအပေါ်ထိုက်သင့်သောစီမံအုပ်ချုပ်မှုများဖြင့်ဆောင်ရွက်ရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ဒါရိုက်တာကမိမိအခွင့်အရေးများကိုအလွန်အကျွံသုံးစွဲပြီးတရားမဝင်သောဆောင်ရွက်ချက်များဆက်စပ်လာပါကမိမိအပေါ်အန္တရာယ် တစ်စုံတစ်ရာကျရောက်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ဒါဟာအစုရှယ်ယာရှင်ရဲ့ အခွင့်အရေးများအတွက် အကာအကွယ် ဖြစ်ပါတယ်။ဒီလိုဆိုရင်ဒါရိုက်တာရဲ့ အခွင့်အရေးကဘာပါလဲ။

            ဒါရိုက်တာတစ်ဦးဟာကုမ္ပဏီအတွက် ၄င်း၏လုပ်အား ဒါမှမဟုတ် မှန်ကန်သောအားထုတ်မှုတစ်ခုအတွက် ထိုက်သင့်သောလစာနှင့် အခွင့်အရေးရရမှာဖြစ်ပါတယ်။ဒီနေရာမှာကုမ္ပဏီအတွက် ထိုက်သင့်သောအကြံဉာဏ်နှင့် စီမံအုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာဆောင်ရွက်မှုများလဲပါဝင်ပါတယ်။လစာ၊ စရိတ်စကနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အခွင့်အရေးတစ်ခုကိုရယူနိုင်ပါတယ်။အစုရှယ်ယာရှင် ဘက်ကကြည့်ရင်လည်းကုမ္ပဏီကိုတကယ်ပဲစီမံအုပ်ချုပ်နိုင်ပြီးကုမ္ပဏီအကျိုးစီးပွားကိုဆောင်နိုင်မယ်ဆိုသင့်တော်တဲ့လစာပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါရိုက်တာအတွက် သတိချပ်သင့်သောအရာများ

သတိချပ်ရမယ့်ကိစ္စကတော့ ဒါရိုက်တာတာဝန်ထမ်းဆောင်ရာမှာလွယ်လွယ်ကူကူမစဉ်းစားသင့်တာပါပဲ။ဥပဒေအရပြစ်ဒဏ်ချမှတ်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အရေးယူခံရတာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒါရိုက်တာကိုပဲအရေးယူမှာပါ။ ကုမ္ပဏီဥပဒေကိုကြည့်ရင် ဒဏ်ကြေးတွေအများစုဟာဒါရိုက်တာပေါ်မှာချမှတ်တာဖြစ်ပါတယ်။ လက်တွေ့မှာဒါရိုက်တာကကိုယ့်အိတ်ထဲကစိုက်ပြီးလျော်ရမှာပါ။ ဥပမာပြောရရင်ကုမ္ပဏီဒါရိုက်တာတစ်ယောက်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရခြင်းဟာအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ အကြီးအကဲတာဝန်နှင့်တူပါတယ်။ တစ်ချက်မှားပါကမိမိတာဝန်ပင်ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ဥပဒေအရအရေးယူဆောင်ရွက်မှုများလဲရှိလာနိုင်ပါတယ်။ တရားစွဲဆိုမှုပေါ် မူတည်၍ လျော်ကြေးပေးရမည့်တာဝန်ရှိပါတယ်။ကုမ္ပဏီဖျက်သိမ်းခြင်းနှင့် ဆိုင်တဲ့ ကိစ္စရပ်များမှာမတော်ပါကထောင်ပင်ကျနိုင်ပါတယ်။ မြန်မာမှုနယ်ပယ်တွင် ဒီလောက် အန္တရာယ်များသောရာထူးနေရာအတွက် ရံဖန်ရံခါအငြင်းပွားငြင်းခုန်နေကြပါတယ်။ သူတို့၏ပြောကြားမှုအရမိမိအကျိုးစီးပွားကိုထိခိုက်၍ဟုမှတ်ယူနိုင်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာတော့ဒါရိုက်တာ၁ ဦးဟာအစုရှယ်ယာပိုင်ဆိုင်နေသည့် အခြေအနေဖြစ်နိုင်ပါတယ်။အစုရှယ်ယာမပိုင်ဆိုင်ပါဘဲဒါရိုက်တာရာထူးအတွက် ငြင်းခုန်နေလျှင်တော့ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက်သည့်ကိန်းဖြစ်နေပေမည်။

အစုရှယ်ယာရှင်ဆိုတာ

လွယ်လွယ် ပြောရင်တော့ ကုမ္ပဏီပိုင်ရှင်၊ သူဌေးပါ။ ကုမ္ပဏီ၏အကျိုးအမြတ်ကိုခွဲ‌ဝေရရှိဖို့ကလွဲ၍ ကုမ္ပဏီတွင်မည့်သည့်တာဝန်မျှမရှိပါ။ ကုမ္ပဏီဥပဒေအရပေးရန်တာဝန်ကိုလည်းအကန့်အသတ်ပေးထား (Limited Liability) ပါသေးတယ်။ သူ့ရဲ့အစုရှယ်ယာဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများ ဆုံးရှုံးမသွားအောင်လည်း အကာအကွယ်တွေပေးထားပါသေးတယ်။ သူများနိုင်ငံကကုမ္ပဏီသူဌေးဆိုတာ အဲ့ဒီအခွင့်အရေးတွေကိုယူပြီး ဒါရိုက်တာတွေကိုတာဝန်ပေးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေပါ။ အစုရှယ်ယာရှင်ကဘာစဉ်းစား လဲဆိုတော့ ဘယ်လိုအရည်အချင်းရှိတဲ့ ဒါရိုက်တာကိုခန့်ပြီး ကုမ္ပဏီကဘယ်လောက် အကျိုးအမြတ် ရမလဲဆိုတာ ဘဲစဉ်းစား တာပါ။

မည်သည့်ဒါရိုက်တာဖြစ်ပါစေဒါရိုက်တာဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်များကိုအစုရှယ်ယာရှင်ကခန့်အပ်နိုင်ပါတယ်။ဖယ်ရှားနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာအစုရှယ်ယာရှင်အတွက် ပဓာဏကျသောအခွင့်အရေးတစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။သို့သော် ရံဖန်ရံခါ အဆိုပါ ဒါရိုက်တာများဟာမိမိဆန္ဒအလျောက်နှုတ်ထွက်ခြင်းများလည်းရှိနိုင်သေးပါတယ်။နောင်တွင် အလျဉ်းသင့်ပါကဒါရိုက်တာတစ်ယောက် မိမိဆန္ဒအလျောက် နှုတ်ထွက်ပြီးနောက် အကျိုးဆက် များကိုထပ်မံတင်ပြပေးပါမယ်။

ဒါရိုက်တာကိုခန့်အပ် တာဝန်ပေးခြင်း

အစုရှယ်ယာရှင်၏ သာမန်ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ခုဖြင့် ဒါရိုက်တာကိုခန့်အပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါရိုက်တာရာထူးဖယ်ရှားနိုင်ပါတယ်။ သာမန်ဆုံးဖြတ်ချက်ဆိုတာ ၅၀% ကျော် မဲပေးခွင့်နဲ့ ဆုံးဖြတ်တာပါ။ ကုမ္ပဏီဥပဒေအသစ်အရအစုရှယ်ယာရှင်ကစာနဲ့ရေးပြီးလက်မှတ်ရေးထိုးလိုက်ရင် ဆုံးဖြတ်ချက်ပြီးပါပြီအစည်းအဝေးတောင်ခေါ်စရာမလိုတဲ့ အခြေအနေပါ။ အစည်းအဝေးဆိုတာကလည်းအခုဥပဒေအရအခြားနည်းလမ်းတွေနဲ့လည်းလုပ်လို့ရပါသေးတယ်။ အစုရှယ်ယာရှင်အချင်းချင်းတယ်လီဖုန်းဆက်ပြီးသဘောတူတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ Group Chat လုပ်ပြီးသဘောတူတာပဲဖြစ်ဖြစ် မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေးကျင်းပသလိုပဲအထမြောက်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလောက်ထိအစုရှယ်ယာရှင်မှာအခွင့်အရေးတွေရပါတယ်။

အစုရှယ်ယာရှင်များအခွင့်အရေးအတွက် အကာအကွယ်

အစုရှယ်ယာရှင်ကကုမ္ပဏီရုံးမှာမှမရှိတာဒါရိုက်တာလုပ်ချင်တာလုပ်တာဘယ်လိုသိနိုင်မှာလဲ။ ထိုကဲ့သို့ ထင်လျှင် မှားပါလိမ့်မယ်။

ကုမ္ပဏီရဲ့နှစ်ပတ်လည် အစည်းအဝေးရှင်းတမ်းတွေကိုအတည်ပြုတာအစုရှယ်ယာရှင်တွေကအတည်ပြုရမှာပါ။ ဒါရိုက်တာကမည်မျှပင် ကုမ္ပဏီဆိုင်ရာစာရင်းများပြင်ဆင်ထားစေကာမူအစုရှယ်ယာရှင်များကသူတို့ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ စာရင်းစစ်ကိုခန့်ထားပြီးစစ်နိုင်တဲ့အခွင့်အရေးတွေရှိပါတယ်။ ကုမ္ပဏီမှာစာရင်းစစ် ဆိုတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေခန့်တာအစုရှယ်ယာရှင်ရဲ့ အတည်ပြုချက်နဲ့ ခန့်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။

အခုအွန်လိုင်းမှတ်ပုံတင်စနစ်ဆိုတော့ ကုမ္ပဏီစာရင်းထဲကအစုရှယ်ယာရှင်ကိုထုတ်လိုက်ပြီးဒါရိုက်တာကအပိုင်စီးလိုက်ရင် ပြီးတာပဲမဟုတ်လား။ကုမ္ပဏီဥပဒေအရဒါရိုက်တာ၁ဦးဒါမှမဟုတ် ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ရဲ့ ထိုကဲ့သို့ လုပ်ရပ်မျိုးဟာတရားမဝင်သောလုပ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။အစုရှယ်ယာရှင်ကသိ၍ တရားရုံးတွင် အမှုဖွင့်မည့်နေ့မှစ၍ ထိုဒါရိုက်တာအတွက် အရေးယူခံရမည့်နေ့ စတင်ပြီဟုမှတ်ယူရမှာပါ။

ကုမ္ပဏီတည်ထောင်၍ စီးပွားရေးလုပ်ခြင်း

ဥပဒေနှင့်အညီကုမ္ပဏီတစ်ခုတည်ထောင်ပြီးချိန်မှစ၍ အစုရှယ်ယာရှင်အတွက် ဖော်ပြခဲ့ပြီးသောအကာအကွယ်များ၊ အခွင့်အရေးများရှိနေပါတယ်။ဒါရိုက်တာများအတွက်လည်းဆိုခဲ့ပြီးသောတာဝန်ရှိမှုများကိုသတိချပ်ရန်လိုပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ရန် ရည်ရွယ်တည်ထောင်ထားသောကုမ္ပဏီတွင် မလိုလားအပ်သော ပြဿနာများ၊ အငြင်းပွားမှုများရှောင်ရှားနိုင်ရန် ကုမ္ပဏီဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကိုသိရှိအောင်လုပ်ပြီးလိုက်နာရန် လိုအပ်ပါကြောင်းတိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။

မောင်ဋီကာ